سرخس

گیاه سرخس در نواحی استوایی وجود دارد و به دو صورت گلدانی و آویز یافت میشود. ارتفاع این گیاه به دو متر هم میرسد و رشد زیادی دارد.
این گیاه دارای بیش از سی گونه است که تعداد محدودی از آن ها فقط در آپارتمان رشد میکنند.

نام انگلیسی این گیاه fern است، این گیاه بومی مناطق گرمسیر استوایی استرالیا، آمریکا و آسیا است. سرخس گل ندارد، و از دسته ی نهانزادان آوندی است.
این گیاه در نواحی شمالی ایران هم به صورت وحشی رویش دارد و اندازه برگ های آن در زادگاهشان به 250 سانتی متر هم میرسد اما در محیط خانه برگ های این گیاه بین 20 تا 70 سانتی متر رشد میکند.
یکی از فواید این گیاه تصفیه ی هوا است که گیاهی مناسب برای خانه است.

انواع سرخس:

این گیاه دارای 30 نوع است که تعداد محدودی از آن ها در آپارتمان رشد میکنند. مانند:

  • معمولی مجعد
  • شاخ گوزنی
  • پرسیاوشان
  • برگ بیدی
  • لانه پرنده
  • برگ پهن

معرفی انواع سرخس

سرخس شاخ گوزنی:

نام علمی سرخس شاخ گوزنی، Platycerium bifurcatum و از خانواده ی Polypodiacea میباشد. این گیه بومی جنگل های انبوه جنوب شرقی استرالیا و مناطق گرمسیری است.

شکل برگ های سرخس شاخ گوزنی با سایر سرخس ها متفاوت است. برگ هایش به رنگ سبز روشن هستند و به شاخ های گوزن شباهت دارند؛ به همین دلیل آن را سرخس شاخ گوزنی نامیده اند.

سرخس شاخ گوزنی هفده گونه دارد. همه آنها بومی استرالیا هستند. این گیاهان در وضع طبیعی خود یعنی در نواحی جنگلی استرالیا زندگی می کنند.

اندازه ی شاخ گوزنی بالغ به ارتفاع و پهنای 60 الی 90 سانتی متر میرسد.

این سرخس جز گیاهان هوازی یا اپیفیت به‌شمار رفته و باید به‌صورت نصب شده روی تنه درخت یا توپ آویزی نگهداری شود، پس برای نگهداری از سرخس شاخ گوزنی خبری از خاک نیست. دلیل این موضوع این است که سرخس شاخ گوزنی در طبیعت اصلی خود نیز روی تنه درختان رشد می‌کند.

رشد این گیاه به میزان نور دریافتی، دما و آبیاری صحیح بستگی دارد.

این گیاه گل نداده و در خاک کاشته نمی‌ شود.

نگهداری از سرخس شاخ گوزنی:

نور مورد نیاز:

سرخس شاخ گوزنی ترجیح می‌دهد که در محیطی با نور فیلتر شده خورشید زندگی کند. برای مثال، اتاقی که در تمام طول روز نور نسبی خورشید (فیلتر شده و دارای کمی سایه) را دریافت کند، برای رشد این سرخس مناسب است. اگر می‌خواهید سرخس شاخ گوزنی را در محیطی با نور بیشتر قرار دهید، باید آب و رطوبت بیشتری نیز برای آن فراهم کنید. در هر صورت، مواظب باشید که اشعه‌های خورشید به صورت مستقیم به این گیاه نتابند، زیرا برگ‌های آن به‌راحتی دچار سوختگی شده و از بین خواهند رفت.

آبیاری مناسب شاخ گوزنی:

اگر سرخس شاخ گوزنی را درون گلدان کاشته اید، باید همیشه خاک آن را مرطوب نگاه دارید. هر زمان که مشاهده نمودید خاک آن درحال خشک شدن می باشد ( خصوصا در فصل رشد گیاه) ، آن را آبیاری نمایید. به دلیل آبیاری فراوان این سرخس باید دقت داشته باشید که گیاه از زهکشی مناسبی نیز برخوردار باشد. حفره های گلدان آن را مرتبا چک نمایید. در صورتی که احساس کردید حفره ها برای خروج آب اضافه ی گلدان کافی نیستند، چند حفره ی جدید به آن اضافه کنید تا از پوسیده شدن ریشه های سرخس جلوگیری شود.

دمای مورد نیاز:

دمای 230 درجه سانتیگراد به همراه یک طیف نور مناسب، شرایط خوبی را برای این سرخس فراهم می کند. در صورتی که از طریق اسپور ها اقدام به تکثیر آن کردید، آن قلمه های جدید را نیز در یک شرایط گلخانه ای ( از محفظه پلاستیکی یا شیشه ای استفاده نمایید) با دمای 21 درجه سانتی گراد نگهداری کنید. پس از جوانه زدن سرخس های جدید، آن ها را درون گلدان هایی با قطر دهانه ی 6 سانتی متر به همراه خاکی مرغوب بکارید و برای استحکام بیشتر، آن ها را به تکه هایی از پوست تنه ی درخت وصل کنید.

سرخس شاخ گوزنی از طریق تقسیم بوته خود نیز تکثیر می یابد که در این حالت می توان سرخس های بالغ را به 2 یا چند بوته تقسیم نمود. همچنین می توان آن ها را به تکه های مختلف برش داد؛ البته بایستی دقت داشت که هر تکه حاوی ریشه و برگ های بزرگ باشد.

حال می توان آن ها را به عنوان سرخسی مجزا درون گلدان کاشت و در همان شرایط مناسب گفته شده نگهداری نمود. به یاد داشته باشید که تکثیر این گونه از سرخس نیازمند صبر می باشد و بایستی برای مشاهده نتیجه ی دلخواهتان منتظر نمایید.

رطوبت مناسب شاخ گوزنی:

گیاه را در طول فصل رشد غبار پاشی کنید. غبار پاشی را با آب بدون املاح و هم دمای محیط انجام دهید. از آب مقطر هم می‌توانید استفاده کنید. برای راحت شدن کار می‌توانید از زیر گلدانی حاوی سنگریزه هم استفاده کنید. به این صورت که، زیر گلدانی را پر از سنگریزه کنید و نصف ارتفاع سنگ ریزه‌ها آب درون زیر گلدانی بریزید و گلدان گیاه را روی آن قرار دهید. توجه کنید که کف گلدان با آب درون زیر گلدانی تماس نداشته باشد در غیر این صورت ریشه‌ها پوسیده می‌شوند و گیاه دچار خفگی می‌شود.

خاک و کوددهی:

این گیاه در زادگاه خود بر تنه درختان رشد میکند و بستر خاک ندارد پس میتوان گیاهان بالغ را همانند گونه بومی خود روی خزه و گلدان های دیواری و آویزی استفاده نمود ولی برای گیاهان جوان بهتر است که داخل خاک غنی مانند کمپوست ها یا الیاف طبیعی که با املاح تقویت شده است و دارای زهکشی خوبی است نگهداری شود.

این گیاه در ابتدای رشد خود نیاز چندانی به کوددهی ندارد و میتوانید از کود سه بیست برای اون در فاصله زمانی ماهی یکبار استفاده کنید ولی با بزرگ شدن گیاه باید هر دو هفته یکبار با استفاده از کودهایی مانند 36-12-12 و 20-3 تغذیه شود. کودها را در آب حل کنید و به شکل آبیاری به گیاه بدهید.

تکثیر کردن:

بهترین روش برای تکثیر این سرخس تقسیم کردن است. در طول نگهداری از سرخس شاخ گوزنی می‌ توانید سرخس‌ های شاخ گوزنی بزرگ و بالغ خود را به‌راحتی به گیاهانی کوچک‌ تر تبدیل کنید. برای این کار، باید بخش‌ هایی از ریشه را جدا کرده و در گلدانی کوچک با خاک مرطوب بکارید. هر بخش جدا شده باید دارای میزان کافی ریشه و حداقل یک برگ باشد. سپس گلدان‌ های کوچک را در مکانی گرم و مرطوب قرار دهید تا زمان رشد مستقل آن‌ ها فرا برسد. اگر این بخش‌ های جدا شده برگ جدیدی تولید نکردند، ناراحت نشوید. این روش به زمان و انرژی بیشتری نیاز دارد.

سرخس بلوطی:

نام علمی سرخس بلوطی Gymnocarpium dryopteris و از خانواده ی Polypodiacea است.
این گیاه بومی جنگل های استرالیا و مناطق مرطوب می باشد.
سرخس بلوطی دارای ساقه ای خزنده و بدون گل استو به صورت افقی در داخل زمین پرورش می یابد. این گیاه دارای برگ هایی سبز رنگ است که به صورت عمودی از ساقه رشد میکنند و به آرامی برافراشته می شوند.
تولید مثل سرخس بلوطی از طریق هاگ های ریز آن در زیر برگ ها صورت می گیرد.

نگهداری از سرخس بلوطی:

نور مورد نیاز:

این گیاه به نور مستقیم خورشید هیچ علاقه ای ندارد و محیطی کم نور و نیم سایه برای این گیاه مناسب است.
این گیاه در صورتی که نور خورشید را به مقدار زیاد دریافت کند ممکن است لکه هایی قهوه ای روی آن ظاهر شود که باعث از بین رفتن زیبایی گیاه می شود.
همچنین میزان نور نباید بسیار زیاد باشد زیرا باعث خشک شدن سرخس بلوطی می شود.

دما و رطوبت مورد نیاز گیاه سرخی بلوطی:

بهترین دما برای نگهداری از سرخس بلوطی دمایی بین 18 الی 24 درجه سانتی گراد است.
همانطور که از زیستگاه این گیاه مشخص است، سرخس به رطوبت بالا علاقه دارد.
برای تامین رطوبت سرخس بلوطی می توانید از ساخت جزیره استفاده کنید و کفی گلدان را پر از سنگ کنید و مقداری آب روی آن ها بریزید اما نکته قابل توجه این است که آب نباید به گلدان تماس داشته باشد زیرا باعث پوسیدگی ریشه ی سرخس می شود.
راه دیگر برای تامین رطوبت گیا گذاشتن یک کاسه آب در کنار گلدان است.
روش سوم برای فراهم کردن رطوبت مورد نیاز سرخس غرباراشی است اما باید توجه کنید که آب روی برگ های سرخس نریزد زیر باعث زرد شدن برگ ها می شود و باید غبارپاشی را از فاصله ی دور یا روی خاک گیاه انجام دهید.

خاک مناسب:

خاک این گیاه باید غنی، ارگانیک، بسیار سبک دارای زهکشی بالا باشد.
مخلوط پیت ماس، شن درشت و یا ذغال و خاک لوم برای این گیاه مناسب است.
اضافه کردن ماسه، خاک برگ و مقدار کود دامی نیز در ترکیب بالا ی تواند برای این گیاه مفید باشد.

کوددهی مناسب سرخس بلوطی:

این گیاه گلدهی ندارد و به همین دلیل تقویت کردن آن بسیار مهم است تا برگ های آن همیشه سبز و زیبا باقی بمانند.
روش های کوددهی سرخس بلوطی:
در فصول رشد یعنی بهار و تابستان ماهیانه یکبار از کودهای اوره برای تقویت گیاه استفاده کنید.
می توانید کود مورد نیاز را به میزان 1 گرم در 1 لیتر آب مخلوط کنید و هفته ای یکبار در فصول رشد به گیاه بدهید.
در فصل رشد هر 15 روز یکبار از کود های مخصوص گیاهان آپارتمانی برای تقویت گیاه استفاده کنید. (در این صورت نصف میزان توصیه شده روی بسته ی کود را به گیاه بدهید.)

هرس کردن گیاه سرخی بلوطی:

گیاه سرخس گیاهی پر برگ و پر پشت است اما گاهی زیاد بودن برگ های سرخس ممکن است باعث بروز برخی از مشلات برای سرخس شوند. به همین دلیل هرس کردن برگ های سرخس زمانی که آن ها بسیار زیاد شده اند ضروری است. به خصوص زمانی که انبوه برگ ها در مرکز گیاه به وجود آمده باشند.
برای هرس کردن این گیاه باید انبوه برگ ها را در چندین مرحله کاهش دهید.
البته می توانید از تقسیم بوته نیز استفاده کنید و به علاوه ی هرس کردن گیاه، چند سرخس دیگر نیز بکارید.

مطالعه ی مقاله ی (سرخس مینیاتوری) را به شما پیشنهاد میدهیم.

سرخس مینیاتوری:

نام علمی سرخس مینیاتوری Nephrolepsis و از خانواده ی polypodiaceae است.
این گیاه بومی استرالیا و مناطق مرطوب است.
این گیاه بدون ساقه است و برگ ها مستقیم از ساقه های زیر زمینی بیرون میایند. طول برگ های این گیاه حدودا 20 تا 70 سانتی متر است که در خاستگاه آن به 250 سانتی متر نیز میرسد.
نگهداری از این گیاه در انگلیسی که در نیمی از سال هوا بارانی و ابری است بسیار آسان تر از نگهداری آن در منطقه ای خشک و گرم تهران است.
اگر این گیاه در معرض دود حاصل از سوختن زغال و گازهای دیگر قرار بگیرد، میمیرد زیرا این مواد برای این گیاه سمی است و به همین دلیل است که در گذشته امکان نگهداری این گیاه در خانه ها وجود نداشت.

نگهداری از سرخس مینیاتوری:

نور مورد نیاز:

این گیاه مقاومت چندانی در برابر نور مستقیم خورشید در تابستان ندارند و در این زمان باید شدت نور را تا 50 درصد کاهش دهید. به همین دلیل بهترین مکان ها برای نگهداری از این گیاه در کنار پنجره های شمالی که از نور مستقیم آفتاب هستند و دیگر گیاهان سایه دوست در آنجا قرار دارند، است.

آبیاری مناسب:

این گیاه رطوبت را دوست دارد اما بین دو آبیاری حتما باید به خاک آن اجازه دهید که خشک شود. در صورتی که خاک این گیاه سبک باشد در هفته 2 الی 3 بار آبیاری مناسب است. این میزان آبیاری می تواند بر حسب محل نگهداری از گیاه متفاوت باشد.
نکته ی قابل توجه در آبیاری سرخس مینیاتوری، این است که اجازه ندهید آب روی برگ های آن ریخته شود.

دما و رطوبت مورد نیاز گیاه سرخس مینیاتوری:

بهترین دما برای رشد این گیاه دمای بین 17 تا 22 درجه ی سانتی گراد است.
حداقل سرمای قابل تحمل برای این گیاه 11 درجه ی سانتی گراد و حداکثر گرمای قابل تحمل آن 23 درجه ی سانتی گراد.
همانطور که در مقاله ذکر شد، سرخس گیاهی رطوبت دوست است و باید سینی زیر گلدانی آن ها همیشه پر از آب باشد. روش دوم برای تامین رطوبت این گیاه، کاشتن آن در تراریوم است.
هرگز گیاه را آبپاشی نکنید زیرا ریختن آب روی این گیاه می تواند باعث پژمرده و خشک شدن برگ های آن شود.

خاک مناسب سرخس مینیاتوری:

خاک این گیاه باید بسیار غنی باشد. در این قسمت می توانید با سه مخلوط مناسب برای این گیاه آشنا شوید:
پیت ماس+ خاک گلدان
پیت ماس+ مواد آلی
خاک گلدان+ کمپوست

کوددهی مناسب:

در طول ماه های رشد هر دو هفته یکبار گیاه را با کودهای مخصوص گیاهان آپارتمانی با فرمولی سبک (با نصف غلظت معمولی) تقویت کنید.
گیاه را در ماه های سرد سال با فواصل بیشتری کود بدهید. برای مثال در هر ماه یکبار کوددهی مناسب است.

تعویض گلدان سرخس مینیاتوری:

در صورتی که ریشه های گیاه تمام گلدان را پر کرده بود، زمان تعویض گلدان فرا رسیده است. بهترین زمان برای تعویض گلدان این گیاه فصل بهار است.
گلدان سرخس های جوان را باید هر سال تعویض کنید.
نکته: هنگام تعویض گلدان مواظب باشید که طوقه آن را زیر خاک نبرید.

سرخس لانه پرنده:

سرخس لانه پرنده با نام علمی Asplenium Antiquum و نام انگلیسی Asplenium nidus متعلق به خانواده ی Aspleniaceae بوده، این گیاه بومی آسیا، استرالیا و آفریقا است.

سرخس لانه پرنده تا ارتفاع 60 الی 90 سانتی متر رشد می کند. این گیاه دارای شاخه هایی ایستاده، قاشقی شکل و سبز رنگ است.

این گونه از سرخس رشد بسیار کمی دارد. همانطور که میدانید گیاهان آپارتمانی را در تمام طول سال می توان کاشت اما بهترین زمان برای کاشت این گونه فصل بهار است.

نگهداری از سرخس لانه پرنده:

نور مورد نیاز:

سرخس لانه پرنده بهترین رشد را در محیط های سایه و محیط هایی دور از نور مستقیم خورشید دارد. اما این گیاه را به هیچ وجه نباید در مقابل نور مستقیم خورشید قرار دهید.

آبیاری مناسب:

خاک این گیاه همیشه باید مرطوب باشد به همین دلیل در تابستان ها سرخس را در هفته دو بار آبیاری و در فصل زمستان هر ده روز یکبار آن را آبیاری کنید. در زمستان ها به خاک گلدان اجازه دهید خشک شود.

دما و رطوبت مورد نیاز گیاه سرخس لانه پرنده:

این گیاه دمای بالا را دوست دارد و توانایی مقابله با دمای پایین را ندارد و از بین میرود. به طور کلی بهترین دما برای این گیاه در تابستان ها دمای 27 درجه سانتی گراد و در زمستان ها دمای 15 درجه سانتی گراد است.

این گیاه به رطوبت علاقه دارد به همین دلیل لازم است زیر گلدانی این گیاه را پر از سنگ ریزه کنید و روی آن را آب بریزید البته توجه داشته باشید که گلدان با آب برخورد نداشته باشد.

برای تامین رطوبت بهتر است در تابستان ها هفته ای دو بار و در زمستان هفته ای یک بار غبارپاشی را انجام دهید.

خاک مناسب سرخس لانه پرنده:

خاک این گیاه باید دارای زهکشی بالا و سبک باشد. بهترین ترکیب برای خاک این گیاه ترکیبی از پرلیت، پیت ماس و بارک (پوست درخت) است.

کوددهی مناسب:

به صورت ماهانه گیاه را توسط کود های نیتروژن دار و فسفر دار تقویت کنید.

تعویض گلدان:

در صورتی که ریشه ها بسیار فشرده و در هم شده بودند در فصل بهار گلدان را با یک سایز بزرگتر تعیض کنید.

برای شست و شوی برگ های گیاه از آب فاقد املاح معدنی استفاده کنید. مصرف مواد براق کننده را برای تمیز کردن برگ ها توصیه نمی کنیم.

بیماری های سرخس

بیماری قارچی سرخس:

این مشکل اغلب به علت زیاد بودن رطوبت ایجاد می شوند و شامل بیماری های قارچی بوتری تیس، فوزاریوم، لکه برگی و پوسیدگی ریشه است.

در اثر بروز این بیماری ها معمولا گیاه حالت پژمردگی می گیرد و روی برگ ها لکه هایی دیده می شود و یا کپک قارچ مشاهده می شود.

برای درمان این مشکلات بهتر است از قارچ کش ها برای ضد عفونی کردن بستر استفاده کنید و رطوبت و آبیاری را کمی کمتر کنید.

رنگ پریده و زرد شدن برگ ها:

رنگ پریدگی به علت نور زیاد محیط اتفاق می افتد. برای درمان، گیاه را به محلی با سایه بیشتر منتقل کنید.

قهوه ای شدن نوک برگ ها:

دمای بالا و خشکی هوا باعث بروز این مشکل می شود.برای حل این مشکل گیاه را مکانی خنک تر منتقل کنید.

خشک شدن سرخس:

یکی از مشکلاتی که میتوانئ باعث از بین رفتن گیاه سرخس بشود خشک شدن این گیاه است.

علت خشک شدن گیاه سرخس خشک بودن خاک گلدان این گیاه میتواند باشد. همچنین یک علت خشک شدن گیاه سرخس خشک بودن هوای اطراف این گل است.

با دانستن علت خشک شدن گیاه سرخس شما می توانید خیلی زود برای درمان و بهبود این گیاه اقدام کنید. احتمال بروز این مشکل در تابستان ها بیشتر است. بنابراین برای رفع این مشکل باید رطوبت محیط را چک کنید.

مقالات مشابه

پرسیاوشان
0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید ؟
در گفتگو ها شرکت کنید!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

2 × پنج =